Лечение
Կերամիկական վինիրների առանձին տեսակն են հանդիսանում լյումինիրները: Լյումինիրները գերբարակ շերտեր են, որոնք պատրաստված են շատ ամուր կերամիկայից: Նման կոսմետիկական երեսպատիչները 0,2-0,3 մմ հաստություն ունեն: Կոսմետիկական երեսպատիչների այս տեսակը բավական լայն պահանջարկ ունի, չնայած թանկարժեքությանը: Դա պայմանավորված է և էսթետիկ լավագույն արդյունքով, և երկարատևությամբ:
Կարիեսը ատամների բավական տարածված հիվանդություն է: Այսօր գրեթե յուրաքանչյուր մարդ կարիեսի և նրա բարդությունների հետ կապված խնդիրներ ունի: Կարիեսը ատամների կարծր հյուսվածքի նեկրոզն և, ամենատհաճն այն է, որ տվյալ ախտընթացն անդարձելի է: Կարիեսի զարգացման հարցում մեծ նշանակություն ունեն արտաքին գործոնները (սնունդ, ատամների հիգիենա), ժառանգականությունը, ինչպես նաև, օրգանիզմի առողջական վիճակն ամբողջությամբ (իմունային, մարսողական համակարգեր և այլն), սխալ սնվելը (սպիտակուցների, վիտամինների, հանքային նյութերի, ֆտորի անբավարարություն), քաղցրի չափից շատ օգտագործումը, ինչպես նաև սթրեսային իրավիճակը: Եթե, այնուամենայնիվ, կարիեսը զարգացել է, կարևոր է, որքան հնարավոր է, շուտ դիմել ստոմատոլոգին բուժումն սկսելու համար: Այսօր կարիեսի բուժումն ամենևին ցավոտ չէ և կատարվում է անզգայացման օգնությամբ: Հեռացվում են ատամի քայքայված հյուսվածքները, հետո խոռոչը լցվում է գերժամանակակից լուսակարծրացնող կոմպոզիտային պլոմբանյութերով:
Կարիես տերմինը նշանակում է «նեխում»: Կարիեսը զարգանում է հաջորդաբար. սկզբում ատամի էմալի մակերեսին պիգմենտային բիծ է առաջանում (սպիտակ, իսկ հետո նաև դեղին), որը շուտով շագանակագույն է դառնում: Հետո քայքայվում է էմալը, դրանից հետո հերթը հասնում է դենտինին:
— վաղ` երբ առաջանում է կարիեսային բիծը (սպիտակ և պիգմենտավորված)
— ուշ` երբ ատամի կարծր հյուսվածքում խոռոչ է ձևավորվում (մակերեսային, միջին և խորանիստ կարիես): Կարիեսն ատամի անատոմիական, ֆունկցիոնալ և էսթետիկ արատների պատճառ է դառնում:
Փափուկ ատամնափառը ձևավորվում է անմիջապես, ուտելու ընթացքում: Այն պարունակում է սննդի մանրագույն մնացորդներ և հիմնականում բաղկացած է ածխաջրատներից: Եթե ատամը չի մաքրվում, փափուկ ատամնափառը պնդանում է և բավական ամուր կպնում ատամին: Այնտեղ «բնակություն հաստատած» մանրէներն ածխաջրատները թթվանյութ են դարձնում: Ատամի էմալը ձևավորված թթվանյութի ազդեցությամբ փափկում է:
Դա էլ հենց կարիեսի առաջին փուլն է` կարիեսային բիծը: Այս փուլում ատամի վնասման ախտընթացը կարելի է կանգնեցնել:
Կարիեսի երկրորդ փուլում ախտընթացը խորանում է, այն հասնում է դենտինին, էմալի տակ գտնվող հիմնական ատամնահյուսվածքին: Դենտինն ավելի վատ է դիմակայում կարիեսին, քան էմալը, այդ պատճառով էլ ատամի քայքայումն արագանում է և խորանում:
Դա կարիեսի զարգացման միջին փուլն է: Եթե այս փուլում կարիեսը չբուժվի, դենտինի քայքայումը կհանգեցնի խոռոչի ձևավորմանը, այսինքն «ատամը կծակվի»:
Դա արդեն խորանիստ կարիեսն է:
Կարիեսը ճանաչելը բավական հեշտ է, ախտանշաններն են.
Կարիեսը կարող է խորությամբ վնասել ատամը և հասնել ատամի նուրբ հատվածին` պուլպային, որտեղ գտնվում են նյարդերն ու անոթները, այդ աստիճանի ախտահարումն արդեն ուղեկցվում է սուր ցավով և կոչվում է պուլպիտ:
Կարիեսը զարգանում է մանրէների կենսագործունեության արդյունքում, որոնք առկա են ատամնափառի մեջ: Ատամնափառն, իր հերթին, առաջանում է ջերմամշակված սննդից, որի մեջ բարձր է ածխաջրատների պարունակությունը: Եվ դա հենց այն սնունդն է, որը կազմում է ժամանակակից մարդու սննդակարգը: Եվ այսպես, էմալի վրա փափուկ ատամնափառ է գոյանում և ատամի այն հատվածներում, որտեղից այն չի մաքրվում ծամելիս (ատամների կողմնային հատվածներ, ծամող մակերեսի կորություններ) պինդ կպնում է ատամի մակերեսին և ամեն տեսակի մանրէների ու սնկերի կուտակման «վայր» է դառնում: Եթե ատամանափառը ժամանակին չմաքրվի, մանրէները սկսում են արագ բազմանալ: Որքան ավելանում է դրանց քանակը, դրանք այնքան շատ են թթվանյութ արտադրում, որն էլ իր հերթին ատամների էմալից մաքրում է ֆտորը և կալցիումը: Էմալն աստիճանաբար փափկում է, իսկ մանրէներն ավելի ու ավելի խորն են թափանցում ատամի մեջ, վնասելով այն:
Մեծ մասի մոտ կարիեսի հանդեպ դիմադրողականությունը թույլ է, մյուսների մոտ էլ բավական բարձր է:Կարիեսի հանդեպ ատամների կայունությունը պայմանավորված է օրգանիզմի պաշտպանական համակարգով, ուղեկցող հիվանդություններով, շատ մեծ նշանակություն ունի նաև գենետիկ նախատրամադրվածությունը: Սահմանվել է, որ նվազած իմունիտետով մարդկանց մոտ կարիեսն առավել ակտիվ է զարգանում: Կարևոր դեր են խաղում նաև թքի բաղադրակազմն ու հատկությունները: Ատամները կարիեսով ախտահարված մարդկանց մոտ թուքն առավել մածուցիկ է և բաղադրակազմում փոփոխված է հանքային աղերի պարունակության հարաբերակցությունը:
Կարիեսի զարգացման հարցում մեծ նշանակություն ունեն արտաքին գործոնները (սնունդ, ատամների հիգիենա), ժառանգականությունը, ինչպես նաև, օրգանիզմի առողջական վիճակն ամբողջությամբ (իմունային, մարսողական համակարգեր և այլն): Բացի ատամները վատ մաքրելուց, կարիեսի պատճառ կարող է լինել սխալ սնվելը (սպիտակուցների, վիտամինների, հանքային նյութերի, ֆտորի անբավարարություն), քաղցրի չափից շատ օգտագործումը, ինչպես նաև սթրեսային իրավիճակը:
Եթե, այնուամենայնիվ, կարիեսը զարգացել է, կարևոր է, որքան հնարավոր է, շուտ դիմել ստոմատոլոգին բուժումն սկսելու համար: Խորանիստ կարիեսի բուժումը համեմատաբար երկարատև է ու բարդ, բացի դրանից, այն կարող է լուրջ բարդությունների պատճառ դառնալ:
«Արեգակ» ստոմատոլոգիական կլինիկայի բժիշկները բուժում են ցանկացած տարիքի պացիենտներին ամենաժամանակակից և անցավ մեթոդներով, նորագույն նյութերով, և վերջին սերնդի ցավազրկող դեղպատրաստուկներով: Բացի դրանից, կլինիկայի ստոմատոլոգները պացիենտներին բացատրում են կարիեսի կանխարգելման եղանակները, բերանի խոռոչի ճիշտ խնամքը, հիգիենիկ միջոցների ընտրությունը, որոնք կօգնեն կանխարգելել կարիեսը:
Այսօր կարիեսի բուժումն ամենևին ցավոտ չէ և կատարվում է անզգայացման օգնությամբ: Հեռացվում են ատամի քայքայված հյուսվածքները, հետո խոռոչը լցվում է գերժամանակակից լուսակարծրացնող կոմպոզիտային պլոմբանյութերով: Ստոմատոլոգին ժամանակին դիմելը անհրաժեշտ է ատամի կարիեսի առաջին իսկ ախտանշանների դեպքում, քանի որ որքան ուշանա բուժումը, այնքան մեծ մակերեսով հյուսվածք կվնասվի:
Հանձնարարվում է պարբերաբար ատամների պրոֆեսիոնալ մաքրում կատարել, որը հնարավորություն կտա արդյունավետ մաքրել բերանի խոռոչում դժվար հասանելի հատվածները ատամնափառից և ատամնաքարերից, որն էլ կկանխարգելի կարիեսի զարգացումը:
Մակերեսային կարիես. վնասված է ատամի էմալը կամ էլ ընկել է ոչ մեծ պլոմբը, կամ էլ ատամի մեջ փոքրիկ խոռոչ կա: Ատամի բուժումը, վերացնելով էմալի արատը, անատոմիական ձևի, գույնի և ծամողական ֆունկցիայի վերականգնումն է:
Միջին կարիես. վնասված է ատամի կարծր հյուսվածքի ½ հատվածը (էմալի և դենտինի): Դա կարող է հայտնաբերվել պլոմբի ընկնելուց հետո կամ, երբ բժիշկը մշակում է ատամը և փոքրիկ խոռոչի հետևում միջին խորության կարիեսային հատված է հայտնաբերվում: Ատամի բուժումը կատարվում է էմալի և դենտինի արատի վերացման ուղղությամբ, պլոմբանյութի օգնությամբ, կատարվում է ատամի անատոմիական ձևի և ծամողական ֆունկցիայի վերականգնում:
Խորանիստ կարիես. քայքայված է ատամի կարծր հյուսվածքի ½ մասից ավելին (էմալի և դենտինի), բայց դեռ նյարդը ախտահարված չէ: Բուժումը կատարվում է պլոմբանյութով էմալի և դենտինի արատի վերացմամբ (կիրառվում են դեղամիջոցներ, որոնք նպաստում են դենտինի ձևավորմանը), վերականգնվում է ատամի ձևը, գույնը և ծամողական ֆունկցիան:
Եթե կարիեսի բուժման ժամանակ հայտնաբերվում է ատամի ներքին հյուսվածքների նշանակալի քայքայում, երբ արդեն վերականգնումը հնարավոր չէ, ապա արդեն կամ պրոթեզավորման կարիք է զգացվում, այնուհետև ներդրուկ կամ ատամնապսակ տեղադրելով, կամ էլ (բացառիկ դեպքերում) ատամի հեռացում:
Քանի որ ատամի հյուսվածքները չեն վերականգնվում, կարիեսի բուժումը կատարվում է վնասված հյուսվածքները հեռացնելով և ստեղծված արատը հատուկ պլոմբանյութով վերացնելով, կամ էլ, այսպես կոչված, կերամիկական ներդրուկ տեղադրելով: Բոլոր արհեստական նյութերի խնդիրն է ոչ միայն թաքցնել արատը, այլև փոխհատուցել հյուսվածքի կորցրած ծավալը, ինչպես նաև ատամի անատոմիական ձևի վերականգնումը, ֆունկցիոնալ խնդիրները լիարժեք վերականգնելու նպատակով: Եթե հյուսվածքի արատը նշանակալի է, ապա խորհուրդ է տրվում ոչ թե լիցքանյութ օգտագործել, այլ կերամիկական ներդրուկ տեղադրել, քանի որ այն առավել հուսալի և ամուր է, ատամի ծամողական ծանրաբեռնվածությունը հավասարաչափ տեղաբաշխելու շնորհիվ:
Երկրորդային կարիես նշանակում է թերապևտիկ բուժումից հետո կարիեսային ախտընթացի կրկնում: Դրա պատճառները կարող են մի քանիսը լինել: Եթե ինֆեկցված հյուսվածքները լրիվ չեն հեռացվել, ապա ախտընթացը կարող է զարգանալ նաև պլոմբանյութի տակ: Այս կամ այն նյութի սխալ օգտագործումը, ինչպես նաև, պլոմբանյութը տեղադրելիս կանոնները չպահպանելը կարող են երկրորդային կարիեսի զարգացման պատճառ լինել: Երկրորդ պատճառը կարող է անորակ նյութը լինել, որը չդիմանալով հերմետիզացիային կարող է երկրորդային կարիես առաջացնել: Իսկ երրորդ պատճառը բերանի խոռոչի անձնական հիգիենայի կանոնները չպահպանելն է, որը նույնպես ատամի առողջ հյուսվածքների երկրորդական կարիես կարող է հրահրել:
Շատերը կարծում են, թե դեպուլպացիայի ենթարկված ատամներում կարիես չի առաջանում և շատ են զարմանում, իմանալով, որ հենց այդ ատամներում է զարգացել կարիեսային ախտընթացը: Քանի որ կարիեսը (առաջնային և երկրորդային) նեկրոզային ախտընթաց է, որը քայքայում է ատամի կարծր հյուսվածքը, իսկ նյարդի առկայությունն այս ախտընթացում ոչ մի դեր չի խաղում:
Կարիեսը ատամների բավական տարածված հիվանդություն է: Այսօր գրեթե յուրաքանչյուր մարդ կարիեսի և նրա բարդությունների հետ կապված խնդիրներ ունի: Ինչպես արդեն նշեցինք, կարիեսը ատամների կարծր հյուսվածքի նեկրոզն է: Եվ, ամենատհաճն այն է, որ տվյալ ախտընթացն անդարձելի է:
Այլ խոսքով ասած, այն կարելի է կանգնեցնել, բայց ատամի կորցրած հյուսվածքը վերականգնել արդեն հնարավոր չէ, քանի որ ատամի հյուսվածքները չեն վերականգնվում:
Եվ խելամիտ կլինի չսպասել, որ կարիես զարգանա, այլ կանխարգելել այն: Հատկապես արդյունավետ է կարիեսի կանխարգելումը երեխաների մոտ, մասնավորապես ատամների ֆիսսուրաների (ճաքերի) հերմետիզացումը:
Կարիեսի զարգացումը կանխարգելելու համար կարևոր է. Կարիեսի զարգացումը կանխարգելել
— ճիշտ սնվել: Սննդաբաժնում պետք է գերակշռեն թարմ միրգն ու բանջարեղենը: Պետք է սահմանափակել հրուշակեղենն ու քաղցրեղենը.
— առավոտյան և երեկոյան ատամները մաքրել ոչ պակաս 2 -3 րոպե, ճիշտ ընտրված ատամի մածուկի և խոզանակի օգնությամբ.
— ժամանակին կատարել բերանի խոռոչի պրոֆեսիոնալ հիգիենիկ մաքրում.
— տարեկան երկու անգամ այցելել ստոմատոլոգին կանխարգելիչ ստուգումների նպատակով:
Գոյություն ունեն կանխարգելիչ միջոցառումներ, որոնք պետք է սկսել պտղի դեռ ներարգանդային զարգացման փուլում, քանի որ հենց այդ ժամանակ է ատամների ձևավորման հիմքը դրվում: Ապագա մայրիկի կենսակերպը, վնասակար սովորությունները ուղղակիորեն անդրադառնում են երեխայի ատամների որակի վրա:
Փոքրիկի ծնվելուց հետո շատ կարևոր է նաև նրա սնուցումը` կրծքով կերակրելը, ժամանակին և բավարար քանակով վիտամիններ և հանքային նյութեր տալը (խիստ հետևողական պետք է լինել, չափաքանակը չգերազանցելու համար), երեխայի վնասակար սովորությունները վերացնելը (մատը ծծելը, բերանով շնչելը, գրիչը կամ մատիտը կրծելը և այլն): Այս ամենը միացնելով, կարող ենք ասել, որ կարիեսի կանխարգելման առաջին կետը պետք է լինի ապագա ծնողներին բացատրելը կարիեսի առաջացման պատճառների և վտանգավոր հետևանքների մասին:
Երկրորդ կետն արդեն բերանի խոռոչի անձնական հիգիենան է, որով պետք է զբաղվել անմիջապես, առաջին կաթնատամների դուրս գալուն պես: Բնականաբար, դա սկզբում մայրիկն է անում, իսկ հետո փոքրիկին կամաց-կամաց սովորեցնում է ինքնուրույն մաքրել ատամները, իհարկե, հսկելով նրա գործողությունները:
Մեխանիկական եղանակով մաքրելով ատամնափառը, մենք բացառում ենք կարիեսի առաջացման ռիսկը: Բայց եթե ախտընթացը արդեն կա, ապա միայն ատամները մաքրելը չի օգնի:
Այս պատճառով է, որ առաջանում է կարիեսի կանխարգելման երրորդ կետը, որը բերանի խոռոչի պրոֆեսիոնալ հիգիենան է և ստոմատոլոգի կանխարգելիչ զննումը:
Կերամիկական վինիրների առանձին տեսակն են հանդիսանում լյումինիրները: Լյումինիրները գերբարակ շերտեր են, որոնք պատրաստված են շատ ամուր կերամիկայից: Նման կոսմետիկական երեսպատիչները 0,2-0,3 մմ հաստություն ունեն: Կոսմետիկական երեսպատիչների այս տեսակը բավական լայն պահանջարկ ունի, չնայած թանկարժեքությանը: Դա պայմանավորված է և էսթետիկ լավագույն արդյունքով, և երկարատևությամբ:
Category
Կարիես
Gallery
Կարիես
